سرمایه گذاری فرشته چیست؟

آیا صاحب استارتاپ یا کسب‌وکاری نوپا هستید یا قصد دارید چنین کسب‌وکار جدیدی راه بیندازید؟ برای شروع کار یا گسترش آن به چه میزان سرمایه نیازمندید؟ آیا می‌دانید در کشور انگلستان راهی برای جذب سرمایه، خارج از روش سنتی آن وجود دارد که «سرمایه گذاری فرشته» نامیده می‌شود؟ اگر مشتاقید در این رابطه بیشتر بدانید، لطفا در ادامه‌ی مطلب با ما همراه باشید.

«سرمایه گذاری فرشته» نوعی سرمایه گذاری عادلانه است. سرمایه گذار فرشته شخصی است با سرمایه­‌ی خالص بالا که از سرمایه‌­ی شخصیِ خود برای سرمایه گذاری استفاده می‌کند و برای این سرمایه گذاری تنها به تصمیمات خود متکی است. سرمایه گذاران معمولا به‌امید رسیدن به سود، در کسب‌وکار شما سرمایه گذاری می­‌کنند (به‌صورت خرید سهام)؛ برای همین نه‌تنها کسب‌وکار شما را با افزایش سرمایه­ حمایت می­‌کنند، بلکه تجربه و دانش خود را نیز در راستای کسب موفقیت در اختیار شرکت شما قرار می‌دهند.

آنها می‌­توانند به‌تنهایی سرمایه گذاری کنند یا در قالب سندیکا (گروهی از فرشته‌­ها) این کار را انجام بدهند. هر سرمایه گذار فرشته­‌ به حوزه­‌ی خاصی از کسب و کار علاقه‌مند است. این افراد معمولا مبالغی بین ۴۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان سرمایه گذاری می­‌کنند. همچنین به‌واسطه­‌ی سندیکاها این مبالغ تا ۸ میلیارد تومان نیز می­‌رسد.

محل دادوستد سرمایه گذاری فرشته

سرمایه گذاری فرشته مهم­‌ترین منبع سرمایه گذاری در استارتاپ­‌ها و شرکت­‌های نوپاست که به‌دنبال فروش سهام برای توسعه‌­ی کسب‌وکارشان هستند. ازآنجاکه بسیاری از سرمایه گذاران فرشته به‌صورت شخصی سرمایه گذاری می­‌کنند، محاسبه‌ی مبلغ دقیق سرمایه گذاری تااندازه­‌ای دشوار است. باوجوداین، تخمین زده می­‌شود که سرمایه گذاران فرشته در کسب‌وکار بریتانیا، در هر فصل (دوره‌­ی سه‌ماهه) حدود ۱٫۵میلیارد پوند سرمایه گذاری می‌کنند.

آیا قوانین و مقررات خاصی برای سرمایه گذاری فرشته وجود دارد؟

سازوکار خاصی برای سرمایه گذاری فرشته وجود دارد. این سازوکار هم به سود سرمایه گذاران فرشته است و هم به سود صاحبان کسب‌وکار. پیش از اینکه شرکتی نقشه‌­ی کسب‌وکار خود را به یک سرمایه گذار فرشته اعلام کند، صاحبان کسب‌وکار باید مطمئن شوند که سرمایه گذاران از مجوزهای لازم برای سرمایه گذاری یا از تجربه و مهارت کافی برای آن برخوردارند. مسئولیت صدور این مجوزها در انگلستان بر عهده­‌ی FCA است و زیر نظر FSMA صورت می‌‌گیرد.

تفاوت سرمایه گذاری فرشته با سرمایه گذاری خطرپذیر چیست؟

سرمایه گذاری فرشته با سرمایه گذاری ریسکی (VC) متفاوت است. این تفاوت به این دلیل است که در روش (VC) سرمایه گذاری در کسب‌وکارها از طریق مبالغ مدیریت شده‌­ای صورت می­‌گیرد که منشأ محرمانه یا عمومی دارند. مدیر سرمایه‌دار خطرپذیر، پول را به‌نمایندگی از صندوقی سرمایه گذاری می­‌کند که سودآوری­‌ و بازگشت آن سرمایه در آینده تضمین شده باشد. به‌دلیل هزینه­‌های هنگفت اجرا و نیاز به تحقیقات گسترده برای اطمینان از بازگشت سرمایه، اعتبارات VC بسیار محافظه‌کارانه بوده و لذا سرمایه گذاری­‌های کمتری در مراحل اولیه‌ی تأسیس کسب‌وکارها انجام می­‌شود.

فرشتگان چه مقدار در کسب‌وکارها سرمایه گذاری می­‌کنند؟

فرشتگان غالبا به‌صورت فردی و باتوجه‌به حوزه­‌ی فعالیت شرکت و میزان نیاز آن، مبلغی بین ۴۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان در یک کسب‌وکار سرمایه گذاری می­‌کنند. لکن ممکن است این میزان باتوجه‌به مقدار سرمایه‌­ی فرد سرمایه گذار و موقعیت خاص آن کسب‌وکار تغییر کند. فرشتگان در اغلب موارد در قالب سندیکا سرمایه گذاری می­‌کنند. این کار به آنها اجازه می­‌دهد از خرد جمعی بهره ببرند و قدرت مالی بیشتری برای سرمایه گذاری پیدا کنند. این یعنی آنها با تجمیع سرمایه­‌هایشان، امکان سرمایه گذاری­‌های بیش از ۶ میلیارد تومان را نیز برای خود فراهم می‌کنند.

معمولا چه میزان سهم باید در ازای سرمایه گذاری پیشنهاد شود؟

براساس ضوابط و مقررات EIS/SEIS فرشتگان نمی­‌توانند بیش از ۳۰درصد سهام کسب‌وکاری را به خودشان اختصاص بدهند. البته اکثر فرشتگان می‌دانند که باید درصد زیادی از سهام را برای مؤسسان باقی بگذارند تا برای رشد کسب و کارشان، انگیزه‌ی کافی داشته باشند. باوجوداین مسلم است که صاحبان کسب‌وکار باید با مشوق­‌های خود، انگیزه­‌های سرمایه گذار را افزایش بدهند. اکثر فرشتگان این موضوع را درک می‌کنند و به آن احترام می­‌گذارند. آنها متوجه این نکته هستند که صاحبان کسب‌وکار نیاز دارند بخشی از سهام را برای جذب سرمایه­ گذاری­‌های آتی حفظ کنند. گفتنی است جذب ۲ یا ۳ سرمایه گذار فرشته در راستای جذب سرمایه­‌های بیشتر برای یک کسب‌وکار، امری عادی است.

کسب‌وکار باید در چه شرایطی باشد تا بتواند امنیت سرمایه گذاری را تضمین کند؟

• کسب‌وکارهایی که هنوز به مرحله‌ی فروش محصول یا خدمات‌شان نرسیده‌اند، آنهایی که هنوز به سوددهی نرسیده‌اند و حتی آنهایی که به سوددهی رسیده‌اند، همگی می­‌توانند پذیرای سرمایه گذاری فرشته باشند.
• برای کسب‌وکارهایی که هنوز به درآمدزایی نرسیده‌اند، تصویری کلی نیاز است: جذب علاقه­‌ی مشتری یا نشان‌دادن این نکته که محصولات به‌خوبی عمل می­‌کنند و قادرند تصویر مطلوبی از کسب‌وکار ترسیم کنند.
• برداشتن گام­‌هایی در راستای دفاع از دستاوردهای شرکت ضروری است، مثلا با استفاده از قوانین کپی‌رایت و محافظت از اعتبار برند. اگر ایده‌ه­ایی به ذهن صاحب کسب‌وکار رسیده که قابلیت پتنت شدن و گرفتن حق اختراع دارد، وی برای جلب اعتماد سرمایه گذار فرشته باید به طی‌کردن مراحل قانونی ثبت اختراع پایبند باشد.

فرشتگان به‌دنبال چه چیزی در یک کسب‌وکار می­‌گردند؟

تیم مدیریت
به‌هنگام تصمیم گیری برای سرمایه گذاری، افرادی که درگیر کسب‌وکاری هستند، مهم‌­ترین درجه‌ی اهمیت را برای سرمایه گذاران فرشته دارند. به‌عنوان‌مثال تجربه، مهارت­‌ها و چگونگی برخورد آنان با مسائل ازجمله­‌ی این موارد به شمار می‌­آید. بعد از اینها نوبت به ارزیابی خودِ کسب‌وکار و جنبه‌­های محوری نقشه‌­ی راه می‌­رسد.

کسب‌وکار
هیچ کسب‌وکاری نیست که موفق به برآوردن تمام موارد زیر شود، باوجوداین، عملی‌کردن ۵ مورد از آنها هم نقطه­‌ی شروع خوبی خواهد بود:

نکاتی که شانس افزایش سرمایه گذاری فرشتگان را افزایش می­‌دهد:

۱. حل‌کردن مشکل: آیا محصول، فناوری یا خدمات عرضه‌شده، چالش خاصی را در بازار هدف گرفته است؟ به چه نیازی باید پاسخ داده شود؟

۲. زیروروکردن: آیا برهم‌زدن روال موجودِ بازار ممکن است یا هدف، پیداکردن بازار مصرف جدید است؟

۳. حفاظت‌شده: آیا محصول یا فناوری تولیدشده، نوآوری منحصربه‌فردی است؟ آیا امکان پتنت شدن، مشمول کپی‌رایت شدن یا قابلیت برند شدن را دارد؟ آیا مالکیت معنوی آن را می‌­شود تضمین کرد؟

۴. رقابتی‌بودن: آیا می‌توان بازار مصرف آن را حفظ کرد؟ چه رقبایی برای این پروژه وجود دارند؟ این محصول چگونه با آنها مقایسه خواهد شد و وجه تمایز یا برتری آن نسبت‌به رقبا چیست؟ آیا می‌توان ازمزیت «اولین‌بودن» در عرضه‌­ی آن محصول یا خدمت بهره ­برد؟

۵. عایدی: کسب‌وکار موردنظر از چه راهی درآمد کسب می­‌کند؟ آیا جریان‌­های شناخته‌شده و مشخصی برای این موضوع وجود دارد؟ آیا رسیدن به حاشیه‌ی سودِ خوب، محتمل است؟

منبع: آکادمی بال پرواز